2004 yılında yayınlanan Yarından Sonra isimli film, sıradan bir iklim felaketi gibi görünebilir.
Ancak bilim insanları, bu filmin yakında gerçeğe dönüşebileceği konusunda uyarıyor. Yeni bir araştırma, iklim değişikliğinin Avrupa’yı derin bir dondurucuya sokabileceğini gösteriyor.
Londra Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, sıcak su akıntısı olan Körfez Akıntısı’nın iklimdeki değişikliklere karşı özellikle hassas olabileceğini keşfetti.
Sıcaklıklar hızla düşebilir
Araştırma, küresel ısınmanın Körfez Akıntısı’nın çökmesine yol açabileceğini, bunun da Avrupa’da sıcaklıkları 15°C’ye kadar düşürebileceğini öne sürüyor.
Baş araştırmacı Dr. Jack Wharton, “İklim modelleri kullanılarak yapılan son bir çalışmada gösterildiği gibi, gelecekte rüzgarlar zayıflarsa, bu Körfez Akıntısı’nın zayıflaması ve Avrupa’nın daha soğuk olması anlamına gelebilir.” dedi.
Körfez Akıntısı neden bu kadar önemli
Körfez Akıntısı, Kuzey Amerika’nın doğu kıyılarından yukarı doğru akan ve Atlas Okyanusu’nu geçerek Avrupa’ya ulaşan sıcak su akıntısına deniyor.
Bu akıntı, Avrupa’ya ulaştığında atmosfere ısı enerjisi salıyor ve Avrupa’nın sıcaklığını olması gerekenden daha yüksek tutuyor.
Bazı araştırmalar, gezegenimizin iklimini yönlendiren okyanus akıntılarının modellerinin zayıfladığına işaret ediyor.
Ancak iklim koşullarındaki büyük bir değişimin gelecekte Körfez Akıntısı’nı nasıl etkileyebileceğini anlamak için araştırmacıların geçmişe bakmaları gerekiyordu.
Yaklaşık 20.000 yıl önce gezegenimiz, Kuzey Yarımküre’nin büyük bölümünü kalın bir buz örtüsüyle kaplayan son Buzul Çağı’nın pençesindeydi.
Araştırmacılar, çevredeki iklime rağmen Avrupa’nın özellikle güçlü bir Körfez Akıntısı tarafından sıcak tutulmuş olabileceğini düşünüyor.
Araştırmacılar, foraminifer adı verilen eski mikroorganizmaların varlığını araştırmak için Kuzey Karolina ve Florida kıyılarındaki tüm yerlerden tortu örnekleri topladılar.
Körfez Akıntısı’nın suyu çok sıcak olduğundan, araştırmacılar, kabuklar tarafından kaydedilen yoğunluğu kullanarak Körfez Akıntısı’nın nereden aktığını hesaplayabilirler.
Bu hızlı akıntının daha büyük malzeme parçalarını taşıyabilmesi nedeniyle araştırmacılar, akıntının hızını belirlemek için tortulardaki farklı tane boyutlarına da baktılar.
Akıntı günümüzde oldukça değişti
Dr. Wharton şunları söylüyor:
Son buzul çağında, Kuzey Atlantik’teki subtropikal bölgelerdeki daha güçlü rüzgarlar nedeniyle Körfez Akıntısı’nın çok daha güçlü olduğunu gördük.
Sonuç olarak, gezegenin geri kalanı çok daha soğuk olmasına rağmen, Körfez Akıntısı hala çok miktarda ısıyı kuzeye doğru taşıyordu.
Bu bulgular, Körfez Akıntısı’nın gücünün iklimdeki faktörlere bağlı olduğunu göstermesi bakımından geleceğimiz açısından endişe verici sonuçlar doğuruyor.
Profesör Thornally, yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı:
Okyanus, dünyanın dört bir yanına muazzam miktarda ısı taşıyor. Bu miktar, milyonlarca elektrik santralinin enerjisine eşit.
Okyanus akıntılarının gücünü değiştirmek, ne kadar ısının nereye gittiğini değiştirebilir. Bu, iklimimizi ve daha kısa zaman dilimlerinde havamızı değiştirir.
Körfez Akıntısı, dünyanın dört bir yanına sıcak su pompalayan geniş bir akıntı ağı olan Atlantik Meridyen Devinim Dolaşımı’nın (AMOC) yalnızca bir parçası.
Profesör Thornally, AMOC’nin sıklıkla bir taşıma bandı olarak tanımlanmasına rağmen, onu ‘birbirine bağlı bir dizi döngü’ olarak düşünmenin daha iyi olduğunu söylüyor.
Döngü bozulabilir
En büyük endişelerden biri, küresel sıcaklıkların artmasının, subtropikal döngüyü çalıştıran motoru bozacak olmasıdır.
Okyanus suyu, Kuzey Atlantik’in alt kutup bölgesinde Grönland civarındaki buzla buluştukça hızla soğur, aşırı yoğun ve tuzlu hale gelir.
Bu, suyun aşağıya doğru akmasına, arkasından sıcak suyu çekmesine ve geniş bir sirkülasyon deseni oluşmasına neden olur.
Ancak Grönland’ın buzullarından gelen tatlı su eridikçe bu soğuk ve tuzlu sular seyrelerek yoğunlukları azalıyor.
Bazı araştırmalar, bunun subtropikal döngünün dönüşümünü yavaşlatabileceğini ve Körfez Akıntısı’nı zayıflatabileceğini öne sürüyor.
Kış aylarında sıcaklıklar ekside kalabilir
Araştırmacılar bunun ne kadar büyük bir etki yaratacağından emin olamasalar da Körfez Akıntısı’nın tamamen çökmesi gibi düşük bir ihtimalde Avrupa’da sıcaklıkların 10 ila 15°C arasına düşebileceği belirtiliyor. Bu da özellikle kış aylarında sıcaklıkların sıfırın üzerine çıkmayacağını gösteriyor.
